Cinsiyet ve zeka – Geçmişten bugüne toplumlarda çokça tartışılan bir konu var: “Erkekler mi daha zeki (Akıllı) kızlar mı?” TED-Ed’in popüler bir videosu, kısaca bu yaygın algıyı ele alıyor ve kız-erkek çocukların zeka testlerindeki performansları arasında belirgin farklar olmadığını öne sürüyor. Ancak “zeki” kavramı üzerinden gidildiğinde zekanın çok katmanlı olduğu gerçeğei ile karşılaşıyoruz. Genel zekâ ile sözel, sayısal, mekânsal veya işlem hızı gibi alanlar arasında ayrım yapılmalıdır.
Bu makalede, söz konusu TED videosunu referans alarak, güncel bilimsel çalışmalar ışığında cinsiyet ve zeka ilişkisini detaylıca irdeleyip hem biyolojik hem sosyo-kültürel etkenleri değerlendireceğiz.
“AsapSCIENCE” imzasıyla yapılan TED-Ed videosu, izleyiciyinin ilgisini çekmek ve konuya katılım sağlamak amacıyla sunumu eğlenceli bir anketle başlatıyor: “Erkek çocuklar kız çocuklarından daha mı zeki?”
Algı genellikle erkeklerin daha üstün olduğunu söylüyor. Ancak pek çok zeka testi—özellikle güncel versiyonları—hem kız hem erkeklerin genel IQ ortalamalarında anlamlı fark olmadığını ortaya koyuyor. Videonun vurucu kısmı bu sonucu vurgulamasıdır. Yaş ve eğitim düzeyi arttıkça, kız ve erkek çocuklar IQ açısından neredeyse eşit performans gösteriyorlar Kaynak- TED-Ed.
Cinsiyetler arası genel zeka farklarına dair meta-analizler, küçük de olsa anlamlı olan bazı sonuçları sunarken bu farklar zamanla anlamını kaybediyor.
Fransa’da uygulanan WISC-R, III ve IV versiyonlarında, WISC-R’da erkek lehine ortalama 2,7 IQ puanı fark olan küçük bir üstünlük gözlemlenmiş (d = 0.19). Fakat WISC-IV ve V versiyonlarında bu fark ortadan kalkmış PMC.
Giofrè ve arkadaşları 79 çalışma (yaklaşık 46.600 çocuk) içeren analizlerinde, genel zeka düzeyinde anlamlı fark bulamamış; ancak erkekler görsel-mekânsal ve kristalize zekâda, kızlar işlem hızında ve sözel kapasitede avantajlı çıkmış arXiv+2SpringerLink+2PMC+2.
Colom & Abad gibi araştırmalar, yetişkinlerde genel zeka farkı olmadığını göstermiş Wikipedia.
Toparlayıcı bir özet olarak, “neredeyse her test genel IQ açısından cinsiyetler arasında anlamlı bir fark olmadığını” söyler. Bazı spesifik alanlarda erkek, bazılarında kızların avantajı olduğu görülür PMC+3Wikipedia+3Reddit+3.
Erkeklerin genel olarak mental rotasyon, uzamsal algı ve geometrik düşünme testlerinde üstün performans gösterdikleri yaygın bir bulgu. Bu, özellikle mühendislik, teknoloji ve STEM alanlarında fark yaratabilir .
Kızlar, sembol kodlama, okuma hızı ve kısa süreli bellek gibi işlem hızı ve dikkat gerektiren testlerde genellikle bir adım öndedir .
Bazı çalışmalarda kızlar, sözel akıcılık, okuma-anlama ve yazma alanlarında istatistiksel olarak daha yüksek performans göstermiştir. Ancak bu fark zaman içinde azalma eğilimindedir .
1 Yorum
Yağmur Tosun
çok etkileyici